Integrated and sustainable watershed management model of Göksu River Basin (Sakarya River Basin) with spatial autocorrelation and cluster analysis approach

Doğal ve beşeri ortam koşullarının yoğun etkileşim halinde olduğu havzalarda birçok kapsamdaçeşitli modellerle yönetim çalışmaları uygulanmaktadır. Bu araştırmanın amacı, coğrafi çeşitliliği,etkileşimleri potansiyel riskleri barındıran Göksu Çayı Havzası’nın farklı değişkenler üzerindenmekânsal otokorelasyon kümeleme analizine dayalı havza modelinin oluşturulmasıdır.Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (CBS) etkin kullanıldığı çalışmada, deterministik, kantitatif,korelasyon dağılış analizi yöntemleriyle çok basamaklı sistematik oluşturulmuştur. Havzanınbütün unsurlarını, etkileşimleri, doğal dinamik işleyiş yapısını ortaya koymak ilişkiselolarak kümelenme dağılışını oluşturmak için parametrenin analizleri ile dört ana değişken(alt model) üretilmiştir. Ana değişkenler, jeomorfolojik uygunluk-elverişlilik, yağış akış, çoklu-riskve arazi kullanım modellerinden oluşur. Her bir model karşılıklı olarak mekansal korelasyona tabitutulmuş havzanın verisi Beş kümenin tespit edildiğiveri, sorun-risk potansiyeli sürdürülebilir-uygun açısından da analizedilmiştir. Daha sonra verisi, Lokal Moran’s I-Anselin testi Getis-Ord Gİ istatistiği anlamlılıkve test edilmiştir. Analizlerden, yüksek çerçevesini oluşturansahaların potansiyeline sahip gösterdiği, İnegölOvası, Yenişehir kuzeyi Vadisi’nde kümelenmenin olduğutespit Havzada sürdürülebilirliğin sağlanması için, ekolojik sahaların korunması, sel,taşkın, erozyon, heyelan tedbirlerin arttırılması, akarsulardaki su kalitesinin kontrol edilmesi veantropojenik baskı yoğunlaşmasının daha uygun alanlara yönlendirilmesi gerekmektedir.